Sống ở đời này chúng ta có người để mình thương thì dứt khoát có người để mình ghét.
Tất thảy chúng sanh trong đời này chia làm hai hạng, hạng để chúng sanh phàm phu thương và hạng để mình ghét. Có hạng thứ ba tôi không kể, đó là người dưng nước lã, hạng này nằm trong diện trừ bị. Họ là người dưng hôm nay nhưng ngày mai chỉ cần có một điều kiện nào đó thì mình sẽ thương họ hoặc mình sẽ ghét họ, cho nên ở đây chỉ kể hai. Hạng thứ ba này là hạng trừ bị, nghĩa là họ sẵn sàng thuộc về nhóm 1 hoặc nhóm 2.
Để sống an lạc giữa đời này thì người trí (người tu hành cầu giải thoát) tuyệt đối không để mình ở vào thái cực nào trong tình cảm.
Thương người, yêu người, thích người, thù người, hận người, cũng là một cực đoan tâm lý, một cực đoan tình cảm.
Phúc thay cho kẻ nào sống giữa đời này chỉ có thể thương người khác nhưng không có nặng lòng vì người khác. Phúc thay cho kẻ nào sống ở đời này có người mình không thấy hợp nhưng không vì chuyện không hợp đó mà mình lại ghét, không để cho cái ghét, cái ác cảm, cái thành kiến đó trở thành gánh nặng tâm lý của mình.
Như vậy thì, để sống lìa bỏ hai cực đoan tình cảm ghét và thương thì tất cả chúng ta bắt buộc phải tu tập 4 Vô lượng tâm:
-Từ: mong cho người ta có được nhân lành quả lành.
-Bi: mong cho người ta đừng sống trong nhân xấu quả xấu
-Hỷ: vui với nhân lành quả lành của người
-Xả: luôn luôn sống trong nhận thức rõ ràng đầy đủ rằng tất cả những người chúng ta thương tất cả những người chúng ta ghét, kể cả những người chúng ta không có tình cảm đặc biệt nổi trội, tất thảy đều có vốn liếng nghiệp riêng.
Ví dụ như người đó mình khinh ghét họ cách mấy đi nữa thì họ cũng có cái nghiệp riêng của họ, mai chiều họ cũng lăn đùng ra chết. Mình kính phục, mình thần tượng người đó thì cũng có thể mai chiều họ lăn đùng ra chết.
Chư Phật ba đời mười phương là đỉnh cao của danh vọng vũ trụ này, không có ai trong đời này kể cả vua Chuyển Luân Vương, Ác Ma Thiên Tử, Đế Thích, Phạm thiên mà có được sự thương quý kính nể của vô lượng chúng sanh như chư Phật, ấy vậy mà cái gì rồi cũng phải qua đi.
Tình cảm nào trên đời này thì cũng có lúc qua đi, nó qua đi bằng nhiều cách:
- Người thương mình hay người ghét mình chết.
- Đối tượng mình thương hay ghét chết.
- Cả hai phía đều lăn đùng ra chết.
- Vì duyên nào đó mà cái thương phai mờ, cái hận giảm đi.
Như vậy cái thương ghét ở đời này không quan trọng vì kẻ được thương hay kẻ bị ghét sớm muộn gì cũng chết. Bản thân người thương hay ghét người khác sớm muộn gì cũng lăn ra mà chết. Bản thân tình cảm đó theo ngày dài tháng rộng sớm muộn gì cũng bị thử thách bởi vô vàn trở ngại, trở lực, bị tác động bởi vô vàn những điều kiện này nọ để rồi không tiếp tục còn nữa. Xúc động nhất là khi tôi đọc trong kinh chỗ Devādatta trước lúc lìa đời, chắp tay hướng về Phật và nói câu kệ này:
- Con xin đảnh lễ Đấng Tối thắng tôn, Ngài có lòng đại bi xem Rāhula hay kẻ hại Ngài như là một.
Với câu nói này, Devādatta đã khép lại trang huyết sử hận thù giữa ông và Bồ tát Tất Đạt sau vô lượng kiếp. Và kiếp cuối cùng khi Bồ tát Tất Đạt trở thành một vị Phật rồi mà Devādatta vẫn tiếp tục hại. Nhưng chúng ta biết rằng chung cuộc thì Devādatta đã không được toại nguyện và đã ra đi bằng một cái chết không đẹp, không êm ái.
Như vậy, sống ở đời, cái khổ của chúng ta là chúng ta chìm sâu trong một cực đoan tình cảm nào đó như ghét hoặc thương. Để sống an lạc chúng ta cứ tâm niệm rằng trên đời này không có ai để ghét cũng không có ai để yêu. Trên đời này chỉ có hai hạng người thôi, đó là người đáng thương và người dễ thương. Người lành là người dễ thương. Người xấu là người đáng thương. Để sống được trong nhận thức này, trong tình cảm này đối với muôn loài chúng sanh thì bắt buộc chúng ta phải sống trong:
từ -- bi -- Hỷ --xả
Trích bài giảng Kinh Tăng Chi -Tập 5
***Sư Giác Nguyên ***
No comments:
Post a Comment